Niewolnictwo własnego wnętrza czyli lista najczęstszych błędów poznawczych

Okazuje się że na podejmowane przez nas decyzje i oceny świata zewnętrznego ma wpływ nasza psychika. Psychologowie nazywają to zjawisko błędami poznawczymi. Dotyczy to nie tylko wyborów biznesowych, finansowych, inwestycyjnych ale też kupna nowych butów czy wreszcie wyboru przyjaciół i naszego życiowego partnera. Nasze nieracjonalne decyzje wpływające na to, że nieprawidłowo postrzegamy rzeczywistość wynikają generalnie z tendencji ludzkiej do:

- utrzymania dobrego samopoczucia

- braku czasu, chęci, odwagi, motywacji (niekiedy lenistwa)

- ograniczonych zasobów poznawczych

Większość z tych błędów da się odnaleźć tak naprawdę w życiu każdego pojedynczego człowieka - tak w twoim też i w moim również.

Pozwoliłem sobie wybrać te moim zdaniem najciekawsze, do pełnej listy wklejam link do wikipedii:

-Efekt pominięcia – tendencja do oceniania szkodliwych działań za gorsze i bardziej niemoralne niż równie szkodliwe: brak działania i bezczynność. (UWAGA: W OPINII PSYCHOLOGÓW NAJBARDZIEJ SZKODLIWY Z EFEKTÓW)

- Efekt potwierdzania – (nazywany też błędem konfirmacji) tendencja do poszukiwania wyłącznie faktów potwierdzających posiadaną opinię, a nie weryfikujących ją

- Efekt izolacji – tendencja do lepszego zapamiętywania obiektów, które w jakiś sposób wyróżniają się ze środowiska.

 (np. gdy ktos jest ubrany w jaskrawe kolory na tle innych, tego dnia zapewne zapamiętamy go lepiej)

- Efekt ślepej plamki – tendencja do niezauważania błędów we własnej ocenie rzeczywistości.

- Efekt statusu quo – tendencja do akceptowania rzeczy takich, jakimi aktualnie są.

- Efekt zerowego ryzyka – ocenianie redukcji ryzyka do zera za bardziej wartościową niż wynikałoby to z wyceny samego ryzyka

- Efekt antropiczny – tendencja do niezauważania wpływu sposobu obserwacji na jej wyniki statystyczne.

- Pozytywna retrospekcja – tendencja do oceniania przeszłych zdarzeń lepiej, niż się je oceniało, gdy zachodziły

I tutaj oddzielna grupa - stereotypy społeczne, którymi się na codzień posługujemy:

- Błąd przypisania cech – tendencja do oceniania własnej osobowości, zachowania i humorów jako bardziej zmiennych i mniej przewidywalnych niż u innych.

- Efekt grupy – lepsze traktowanie ludzi, którzy przynależą do tej samej grupy co my

- Efekt aureoli – tendencja do wpływania oceny jednej cechy osoby (np. urody) na ocenę innych jej cech (np. kompetencji)

- Efekt ponadprzeciętności – tendencja do zakładania przy dowolnej ocenie, że samemu jest się powyżej średniej.

- Egocentryzm – przypisywanie przy wspólnym osiągnięciu sobie większych zasług niż wynikałoby z obiektywnej oceny sytuacji.

- Iluzja asymetrycznego wglądu – tendencja do oceniania własnej wiedzy na temat innych za głębszą i bardziej dokładną, niż wiedza innych o nas.

- Podstawowy błąd atrybucji – tendencja do tłumaczenia sukcesów i porażek innych ludzi wyłącznie ich cechami wewnętrznymi (np. charakterem), przy ignorowaniu czynników zewnętrznych (środowiska).

- Tendencja samoobronna – tendencja do tłumaczenia własnych porażek wpływem środowiska i tłumaczenia sukcesów swoimi cechami wewnętrznymi.

- Zasada homogeniczności zewnętrza – ocenianie członków własnej grupy jako bardziej zróżnicowanych niż członkowie innych grup.

Społeczne są chyba najciekawsze, ponieważ funkcjonują codziennie w naszym życiu prywatnym :)

Źródło:  Wikipedia